Assertiviteit is een van die onderwerpen waar er veel vragen rond komen. Wat is het? Hoe verkrijg je het? Kan je het leren? Dus hier, zoals in vorige post aangekondigd, een artikel over assertiviteit. Je zal niet assertiever worden door dit te lezen, maar door de tips even toe te passen en uit te proberen, kan je wel een stukje voortgang boeken.
Assertiviteit is het vermogen om je mening, behoeften, en gevoelens op een directe, eerlijke, respectvolle, en zelfverzekerde manier te uiten, zonder de rechten van anderen te schenden. Het kan een waardevolle vaardigheid zijn om effectief te communiceren, conflicten te vermijden, en gezonde relaties te onderhouden. Hier zijn enkele stappen om assertiever te leren zijn:
1. Begrijp Wat Assertiviteit Is
Assertief zijn betekent dat je voor jezelf opkomt zonder agressief te zijn en zonder je te laten overhalen om dingen te doen die je niet wilt. Het gaat om het vinden van een balans tussen je eigen behoeften en die van anderen.
Het is de vaardigheid om direct – en dus niet enkele uren later – te kunnen verwoorden wat jij ergens van vindt, zonder de visie van een ander te veroordelen of aan te vallen.
2. Herken Je Eigen Communicatiestijl
Reflecteer op hoe je meestal reageert in verschillende situaties. Ben je vaak terughoudend en stil (subassertief)? Of neig je ertoe om agressief te reageren? Het identificeren van je huidige communicatiestijl is de eerste stap naar verandering.
Agressiviteit (direct verdedigen of aanvallen) is geen assertiviteit, het houdt een oordeel over anderen in en zal dan ook vaak naar conflicten leiden. Terughoudendheid – de voorzichtige aanpak, de kat uit de boom kijken – zorgt er dan weer voor dat je zelf niet aan bod komt, en dat zal vervolgens weer leiden tot frustratie en ongenoegen bij jezelf.
3. Oefen “Ik”-Statements
Gebruik “ik”-statements om je gevoelens en behoeften duidelijk te communiceren zonder anderen de schuld te geven of aan te vallen. Bijvoorbeeld: “Ik voel me overweldigd wanneer er zoveel taken op me afkomen, en ik zou graag een betere planning willen bespreken.” We haalden ze al aan in de vorige post over ‘nee zeggen tegen de baas’
4. Stel Grenzen en Zeg Nee
Leren nee zeggen is een essentieel onderdeel van assertiviteit. Begin met kleine stappen, zoals nee zeggen tegen een verzoek dat je echt niet wilt of kunt doen. Geef een korte uitleg als dat nodig is, maar voel je niet verplicht om altijd een uitgebreide verklaring te geven.
Besef dat je altijd ‘nee’ zegt tegen iets of iemand. Wanneer je ‘ja’ zegt op het verzoek van de ene, zeg je ook ‘nee’ tegen andere zaken die je in de plaats had kunnen doen. Kies dus zelf je grenzen en neem zelf je tijd in handen.
5. Luister Actief en met assertiviteit
Assertief zijn gaat niet alleen over praten; het gaat ook over luisteren. Luister dus naar anderen met respect en probeer hun standpunt te begrijpen. Dit helpt bij het opbouwen van wederzijds respect en begrip in gesprekken.
Vat zo nu en dan samen wat je van de ander begrepen hebt, en controleer of je het juist geïnterpreteerd hebt. Daarmee laat je de ander dan voelen dat effectief aan het luisteren bent. Door op deze manier echt in gesprek te gaan, wordt het eenvoudiger om assertief te zijn.
6. Beoefen Zelfvertrouwen in Je Houding en Stem
Gebruik een open, ontspannen lichaamshouding en maak oogcontact. Praat op een rustige en op zelfverzekerde toon, zonder te schreeuwen of te fluisteren. Je non-verbale communicatie kan net zo belangrijk zijn als je woorden.
Neem de tijd om moeilijke gesprekken voor te bereiden, het zal je helpen om rustig en met zelfvertrouwen het gesprek aan te gaan. (zie volgend punt)
7. Bereid Je Voor op Moeilijke Gesprekken
Denk na over wat je wilt zeggen voordat je een gesprek begint dat moeilijk voor je is. Dit kan je helpen om je gedachten te ordenen en ervoor te zorgen dat je je boodschap duidelijk en effectief overbrengt. Schrijf de kernpunten, de zaken die je zeker gezegd wil hebben, even op.
Bedenk alle tegenargumenten die kunnen komen en zet er een reactie van jezelf bij. Zo kan je je ‘cool’ behouden, ook in moeilijke omstandigheden.
8. Gebruik en oefen Assertiviteit in Lage-Risico-Situaties
Begin met het oefenen van assertiviteit in situaties waarin de risico’s laag zijn, zoals het uiten van je voorkeuren in een restaurant of bij het geven van feedback op een kleine taak. Dit helpt je vervolgens om je zelfvertrouwen op te bouwen voordat je assertiever wordt in meer uitdagende situaties.
9. Leer om Kalmpjes Om te Gaan met Conflict
Assertieve communicatie kan conflicten helpen verminderen of oplossen. Leer om kalm te blijven en niet defensief te worden wanneer iemand het niet eens is met je standpunt. Focus op het vinden van een oplossing die voor beide partijen werkt.
Conflicten zullen er steeds zijn. Assertiviteit zal geen conflicten kunnen voorkomen, maak kan wel helpen om hun impact te verminderen en een oplossing dichterbij te brengen.
10. Vraag om Feedback en Reflecteer op Je Acties
Vraag vertrouwde vrienden, familie, of collega’s om feedback over hoe je overkomt. Reflecteer regelmatig op je interacties om voor jezelf te beoordelen waar je succesvol assertief bent geweest en waar je dus nog kunt verbeteren.
11. Blijf Realistisch en Wees Geduldig
Assertiviteit ontwikkelen kost tijd en oefening. Verwacht dus niet dat je van de ene op de andere dag volledig assertief zult zijn in elke situatie. Erken je vooruitgang, hoe klein ook, en wees geduldig met jezelf terwijl je werkt aan het verbeteren van je vaardigheden.
13. Lees Boeken en Bekijk Video’s over Assertiviteit
Er zijn tal van bronnen, zoals boeken, artikelen, en video’s die je kunnen helpen om meer te leren over assertiviteit en je technieken te geven om te oefenen. Enkele bekende boeken zijn “The Assertiveness Workbook” van Randy J. Paterson en “When I Say No, I Feel Guilty” van Manuel J. Smith.
Door regelmatig te oefenen en jezelf te blijven ontwikkelen, kun je stap voor stap assertiever worden in je dagelijkse interacties. Door zo nu en dan eens te lezen over het onderwerp of een video te bekijken, hou je de aandacht erbij en doe je wat inspiratie op.
