Klagen is een nationale sport. En neen, het is niet beperkt tot ons kleine landje. Klagen is een mondiale bezigheid. Op het werk, de vereniging, binnen de vriendenkring, de familie… Luister eens, wees even aandachtig, bij het volgende gesprek dat u volgt. In de wachtrij in de supermarkt, op het terras van uw favoriete kroeg, aan tafel bij een gezellig familiediner… Luister aandachtig en noteer even hoe vaak u iemand hoort klagen, zijn of haar gal hoort spuwen over de oneerlijkheid van de wereld of hun eigen situatie. Over de incompetentie van deze of gene of de onrechtvaardigheid van bepaalde beslissingen of, vult u zelf maar aan. De onderwerpen zijn legio.
Waarom we klagen
Klagen is een vorm van zelfdefinitie. Het is een manier waarop we anderen laten weten hoe we zelf tegenover de wereld staan. Meer nog, hoe minder we het gevoel hebben zelf controle over ons leven en onze identiteit te hebben, hoe sneller we deze (negatieve) vorm van zelf definiëring gaan toepassen. We vragen anderen op die manier letterlijk om ons en de positie waar we onszelf graag zien in de maatschappij te erkennen. (Een belangrijke tip indien u mensen moet leiden; indien men veel klaagt, is dat niet noodzakelijk een vraag om de situatie te veranderen – velen hebben dit aan den lijve kunnen ervaren – maar wel een vraag voor erkenning, voor inspraak en het bespreekbaar maken van zaken, een vraag voor informatie en betrokkenheid).
Leuk dat we weten waarom we klagen, maar laten we samen eens kijken naar wat klagen doet met ons leven en denken. Met andere woorden, laten we de destructieve krachten ervan eens even onder de loep nemen en de impact van deze gewoonte verkennen. Het doet heel wat met een mens en zijn omgeving, maar om u een berg aan studieresultaten te besparen, laten we de vier belangrijkste gevolgen eens van dichterbij bekijken. En laten we voor eens kijken naar hoe we deze negatieve gevolgen kunnen voorkomen voor onszelf en voor de mensen om ons heen.
Onmacht
Alhoewel het ons in eerste instantie een gevoel van macht geeft; we durven immers de toren te bestormen, we durven immers de zaken te zeggen zoals ze zijn! (of dat is tenminste wat we onszelf vertellen), zal het ons op langere termijn een stuk aan macht over onze omgeving ontnemen. Hoe heroïsch klagen ook mag lijken, in realiteit is het een teken dat we ons wel aan de situatie ergeren, maar er ons bij neerleggen.
Indien de situatie ons echt niet bevalt, dan moeten we positieve actie ondernemen. (Let er eens op, mensen klagen zelden tegen mensen die invloed hebben op de situatie, maar veeleer tegen gelijkgestemden, vreemden, mensen die los van de situatie staan). Positieve actie wil zeggen de situatie bespreekbaar maken bij mensen die er echt invloed op hebben. Andere oplossingen bespreekbaar maken, mensen mobiliseren rond die oplossingen… Op die manier neemt u verantwoordelijkheid op (en dat is deugdzaam voor u zelfbeeld) en schept u minstens een kans op verandering. Blijkt u hangen in het aanklagen van een situatie, dan zal dit u enkel verbitteren, onmachtig maken en frustreren.
De eerste tip is dus eenvoudig.
Wanneer u zelf met zo een ‘klacht’ rondloopt, spreek er dan in de eerste plaats over met mensen die een invloed op de situatie hebben. Probeer een oplossing te bekomen. Bespreek in diepte alle aspecten van wat u stoort en leer alle invalshoeken kennen.
Contactweerstand
Een tweede onvermijdelijk gevolg is dat anderen contactweerstand tegen u zullen opbouwen. Kijk eens naar uzelf en hoe u omgaat met de constante criticasters in uw buurt. Hoe reageert u wanneer u een koffie wil nemen en hen in de koffiehoek ziet staan? Houdt u even in, in de hoop dat ze weg gaan? Slaat u af voor een toiletbezoek zodat ze weg zijn tegen dat u komt?
Constante klagers zien hun kring van dichte contacten snel wegsmelten. Observeer ze op uw werk bijvoorbeeld. Ze zijn meestal zeer snel maatjes met nieuwe mensen, maar de ‘vriendschappen’ duren meestal niet lang. Klagen werkt isolerend. Natuurlijk, gelijkgestemde geesten met dezelfde klachten zullen het best met elkaar kunnen vinden en een eigen ‘roddelclubje’ kunnen starten. Maar het merendeel van de mensen zal afstand van u nemen indien u als ‘klachtenbraker’ gekenmerkt wordt.
De twee tip is even eenvoudig als de eerste.
Wanneer u zelf vaak begint te klagen, stop er dan mee. Noteer de klachten op een blad papier maar hou ze nog even voor uzelf. Dit blad met klachten (of maak er een klachtenboek van indien u dat wenst) zal u van pas komen bij tip drie. Het zal er u bovendien van bewust maken hoeveel we met zijn allen lopen te klagen, en dit herkennen is de eerste stap naar een oplossing.
Calimero gevoel
Blijven klagen zonder een verandering te zien bezorgt ons een gevoel van onmacht. We hebben de indruk dat we de problemen al vele malen hebben aangekaart, maar dat er niets mee gebeurt. (Het feit dat we ze bij de verkeerde personen aangekaart hebben vergeten we dan gemakshalve eventjes). Heel het probleem wordt dan een ‘zij zijn groot en ik is klein’ situatie waarbij u uw eigen macht ontkent en wegschenkt aan de situatie.
Dat gevoel wordt een gewoonte, een levensstijl die we ongemerkt opbouwen. We voelen ons veilig in ons eigengereid gevoel van rechtvaardigheid en correctheid en maken van heel de wereld om ons heen een vijand. We zijn een slachtoffer geworden door eigen keuze en hebben de schuld volledig van ons afgeschoven.
De derde tip is iets moeilijker dan de eerste twee.
Nu moet u aan de slag, u moet iets doen, verantwoordelijkheid nemen. Zeker indien u dit voor de eerste keer doet is het niet eenvoudig. Maar probeer het eens, u zal merken dat het eenvoudiger is dan u denkt. Kies een onderwerp uit uw klachtenblad/boek. Bepaal wie er impact op die situatie heeft. Noteer al uw bezwaren en bedenkingen. Herlees ze en evalueer ze grondig. Stap dan naar de juiste personen toe en maakt het – rustig en vriendelijk – bespreekbaar.
Dit vergt enige moed, indien u het nog nooit gedaan heeft. Oefen jet gesprek, maar zie het niet als een wedstrijd die u moet winnen. Het is een gesprek dat tot doel heeft de ander uw perceptie kenbaar te maken en – minstens even belangrijk – voor u om de perceptie en beweegredenen van de ander te begrijpen. Vaak klagen we over zaken die op ons een negatief effect hebben, maar in het grotere geheel der dingen een positieve impact hebben. Mits we dit begrijpen, zullen we het ook kunnen accepteren en is er geen nood voor klagen meer.
Inertie
Paradoxaal genoeg, zorgt klagen ervoor dat er weinig tot niets zal veranderen aan de situatie die u niet bevalt. Dat zal uit bovenstaande punten inmiddels wel duidelijk zijn. We spenderen een berg energie, maar krijgen er niets voor in de plaats dan frustraties en tegenwerking. Bijgevolg zullen we nog minder geneigd zijn tot het nemen van actie.
Een gewoonte (en klagen is een gewoonte, geen karaktertrek) bouwt zich op gedurende een lange tijd waarin we bepaalde denk- of doe patronen herhalen. Er vormt zich een standaard reactie in ons denken die doorheen de jaren onze vaste respons wordt. De resultaten die we ermee halen spoelen in deze leercurve absoluut geen rol. Het is enkel de herhaling van denkpatronen en reacties die zorgt voor de gewoonte. En dat zorgt voor een inertie, een vastroesten van ons denken.
Een nieuwe gewoonte aanleren is niet eenvoudig. Dat kost tijd en herhaling. Met andere woorden, pas wanneer u langere tijd aandachtig de drie bovenstaande tips opvolgt en uitvoert zal u die gewoonte van klagen kunnen veranderen.
De vierde tip is eenvoudig te begrijpen,
Maar deze tip is moeilijk in praktijk om te zetten. Het vergt een constante waakzaamheid en de wil om van het klagen af te komen. Werk dagelijks een puntje op uw lijst af. Blijf dit doen gedurende minstens zeven weken (de tijd die u nodig heeft om een nieuwe gewoonte op te bouwen.
Dit zal dus wat tijd kosten, maar het zal u ook helpen een leuker, beter en aangenamer leven te leiden, het zal u sterker en weerbaarder maken. En het zal u vooral helpen controle over uw leven en levensomstandigheden te verwerven in alle omstandigheden.
Conclusie
Klagen zal u dus geen meter vooruithelpen. In tegendeel, het zal u isoleren van uw omgeving, het bezorgt u frustratie en ongenoegen, het zal van u een zeurende Calimero maken en niets in uw leven of omgeving zal er ten goede door veranderen. U organiseert daardoor uw eigen ongeluk. Heeft u iets te klagen, recht dan uw rug, raap uw moed bij elkaar en ga erover spreken met mensen die een impact hebben op de situatie.
Wees niet daarom bang voor een negatieve reactie. Zelfs al komt die er, dan nog heeft u minsten getracht een verschil te maken en dat zal zowel voor uzelf een goed gevoel opleveren en u zal een positieve indruk op anderen nalaten als een moedig iemand die niet bij de pakken blijft zitten maar actie durft ondernemen. En die actie, die heeft dan een constructief en positief effect op uzelf en uw omgeving.
