Het zijn twee totaal verschillende concepten, al lijken ze op elkaar. Gisteren probeerde ik het verschil uit te leggen in een lezing, en iemand reageerde direct, zodra ik de zin uitgesproken had, met de woorden “maar de twee gaan toch altijd samen? Zonder doel bestaat er geen koers”.
Dus probeer ik het nogmaals. Het zijn twee totaal verschillende concepten. Doelen zijn eindpunten, targets, zaken die al dan niet gerealiseerd worden. Een koers is een richting inslaan op weg naar een bestemming. Een doel (of target) haalt u, of niet. Zolang u niet geslaagd bent, faalt u. Een koers volgt u, er is geen spraken van falen, zolang u de koers volgt, en afwijkingen corrigeert of uw koers aanpast.
Het ene is rigide, het andere flexibel. Het ene is onwrikbaar, het andere vloeiend. Het ene spreekt over een exact eindresultaat, het ander over de reis. Het doel is er voor hen die zekerheid willen, de koers is er voor de pioniers en ontdekkingsreizigers onder ons.
Een doel; het dictaat van het resultaat
We hebben het jarenlang moeten ondergaan (u en ik). Doelen stellen. Smart doelen stellen. Weten wat we tegen wanneer willen realiseren. Vanaf de lagere school vroeg men ons ‘wat wil je later worden?’ Ongeacht het antwoord werd ons gezegd dat we dan “maar goed ons best moesten en doen en hoge punten behalen”.
De druk op het doel neemt doorheen de jaren alleen maar toe. 80% halen op de humaniora (het ASO van nu), Slagen summa cum laude op de unief… Van uw eerste job tot de dag dat u dood gaat zullen deadlines en commitments uw leven bepalen. Doelen halen. Wat u ook leest, het is de mantra van succes. Van het percentage stemmen of het aantal voorkeurstemmen voor een politicus, tot het aantal downloads voor een auteur.
Het lijkt wel of resultaten uitsluitend mogelijk zijn binnen het enge framework van doelstellingen. Doelstellingen werken bijzonder beperkend en overladen ons met frustratie, angsten, onvrede, stress en veel meer van die onaangename zaken.
Een eenvoudige vraag over een doel
Denk even aan de grootste verwezenlijkingen in onze menselijke geschiedenis. (vele goeroes verwijzen zo graag naar ‘grootse verwezenlijkingen’, laat ik het dan ook maar eens doen). Denkt u dat Einstein zijn relativiteitstheorie en speciale relativiteitstheorie had kunnen ontwikkelen indien hij zich deze tot doel had gesteld? (Natuurlijk niet, dat verondersteld dat hij die reeds kende vooraleer hij er aan begon).
Denkt u dat Beethoven zich de exacte negen symfonieën (en alle sonates en andere wondermooie werken) tot doel had gesteld toen hij muziek begon te studeren? Denkt u dat Kim Cleysters zich haar nummer één plaats tot doel stelde toen ze begon te tennissen? (Later wel natuurlijk, maar toen ze begon te tennissen wou ze gewoon leuk gaan tennissen, een leuk VRT filmpje laat dit duidelijk zien met de zes jarige Kim die een tennisbaan krijgt in de tuin als vader Lei kampioen speelt).
Geen van deze mensen (of vele, vele, vele andere grootheden) had toen ze begonnen een concreet doel voor ogen. Ze zetten enkel een koers uit. Ze kozen een weg, een richting. Pas eenmaal nadat ze het pad hadden leren kennen, kozen sommigen doelen uit. Maar ze hadden allemaal een koers voor ogen; zo goed mogelijk worden. Een bestemming die vandaag blijkbaar niet langer voldoende is, alhoewel ze vaak veel grotere resultaten kan opleveren dan een doel.
Waar wil u binnen vijf jaar staan
Ook ik heb boter op het hoofd. Ook ik heb deze vraag vaak gesteld aan sollicitanten en mensen met ambitie. (Bij deze mijn oprechte en welgemeende excuses aan allen die ik met deze vraag ooit heb lastig gevallen). Wat zegt die vraag nu over iemand? Of beter, wat zegt het antwoord ons over iemand? Dat hij ambitie heeft?
Wel, ambitie is nog zo een nodeloos en pijnlijk begrip. Ik verkies mensen met een passie voor wat ze doen. Mensen met ambitie negeren de weg. Ze zorgen meestal voor onvrede, ruzies, geslijm en respecteren zelden anderen.
De kern van resultaten is en blijft een mens die met volle overgave en toewijding een bepaalde weg zal volgen. Al bereikt hij of zij zijn of haar doel niet, ze zullen steeds vooruit komen. Ook Columbus kende dit geheim. Zijn bestemming was Indië, zijn reis leidde hem naar het ontdekken van een nieuwe wereld. Ik zou ervoor tekenen. U niet?
Het is uiteindelijk niet belangrijk waar u binnen vijf jaar wil staan (of binnen tien of twintig). Waar het om gaat is of u bereidt bent de zelfde reis te volgen, de zelfde bestemming na te streven, met alle toewijding en passie die u kan opbrengen. Dat is een correct criterium om mensen aan te werven.
En net zo werkt het met doelen. Targets, die nooit of te nimmer correct gehaald worden. Mensen die uitsluitend targets nastreven, zijn robots. Ze hebben maar een doel voor ogen (die mis begrepen focus) en zijn blind voor opportuniteiten onderweg. Mensen daarentegen die van uitmuntendheid en groei een passie willen maken. Mensen die dit als bestemming kiezen, dat zijn de mensen die u resultaten zullen opleveren.
De lippendienst
O ja, we gebruiken deze ‘bestemming’ wel om mensen te lokken (klanten, investeerders, medewerkers….). We noemen het een ‘missionstatement’. We schrijven het neer, spreken er zo nu en dan eens over en gaan nadien leuk verder met het meten van KPI’s, het opstellen van ‘concrete’ doelstellingen en het vernietigen van kansen waar we zomaar aan voorbij lopen.
Bij deze wil ik zeker niet zeggen dat meten niet belangrijk is. In tegedeel, dat geeft aan of u al dan niet op koers zit. Dit om deze discussie even te voorkomen.
Indien Steve Jobs ons een geheim meegaf, dan is het wel dit: kies een weg, een koers, een bestemming. Dat zal resultaten opleveren. Een les die te weinig mensen begrepen hebben.
U en uw doelstellingen
Indien u ooit het ongelukkige besluit heeft genomen een boek over succes ter hand te nemen, dan bent u overladen met een berg nonsens en onzin die u eerder zal tegenhouden dan verder helpen.
De zaken die u in zowat al van deze boeken te horen krijgt is eenvoudig. Stel duidelijke doelen. Offer er alles voor op. Geloof er echt in dat u het zal realiseren. Werk er dag en nacht aan. Mijn vraag is deze; kent u iemand (ik bedoel persoonlijk, niet van horen zeggen) die op deze manier ook maar iets gerealiseerd heeft? En indien u die unieke uitzondering bent die wel zo iemand kent, wat heeft men ervoor moeten opofferen aan belangrijke zaken in het leven?
Denk aan een dieet. Waarom falen er zoveel diëten? OK, er zijn tal van medische verklaringen voor, van genetica tot darmflora en hormoon balans. Maar bijna elk dieet zal struikelen over de te concrete doelstelling. Mensen die slagen (en permanent slagen) zijn meestal mensen die een koers gekozen hebben, die hun levensstijl aangepast hebben en daarmee spectaculaire resultaten bereikten. Ze hebben bij aanvang zelden een concreet doelgewicht voor ogen.
Probeer dit eens (Please try this at home)
Ik weet dat het moeilijk is, maar dit is hetgeen mij leerde hoe zinloos doelstellingen vaak zijn. Ik hoop dat het u ook iets kan bijbrengen. Kies een zaak in uw leven uit. Iets wat u bijzonder belangrijk vindt en waarin u verandering wil brengen. Het maakt niet uit wat.
Stel u geen doel. Heb geen eindresultaat voor ogen. Kies enkel een bestemming. (bijvoorbeeld zou u kunnen kiezen om te leren schilderen, stel dan geen deadline voor resultaten op. Of u gaat hardlopen, vergeet elk doel van binnen de zoveel tijd wil ik zover kunnen lopen). Beslis gewoon dat u zo uitmuntend mogelijk wil worden in datgene wat u gekozen heeft. Werk er elke dag een beetje aan. (maak er bijvoorbeeld dagelijks een half uurtje voor vrij). Vergeet elke druk van resultaten. Maar…. En dat is de kern van de zaak, kies iets waarvoor u een passie heeft, iets waar u zich aan kan toewijden.
Met andere woorden, kies niet voor iets wat u ‘zou moeten doen’ maar voor iets wat u echt wil doen. Kijk vervolgens na enkele maanden eens naar de resultaten.
Of in uw onderneming
Bent u manager van een bedrijf of een team? Dan zal dit u zeer vreemd in de oren klinken. Maar ook u wil ik uitdagen. Kies een project uit, groot of klein. Kies iets nieuws, iets wat ‘ernaast’ kan gebeuren. Kies vervolgens mensen uit op basis van hun passie voor dat project en hun bereidheid zich er volledig aan te geven.
Geef hen vervolgens een koers op (zeker niets wat zelfs maar op een doel kan lijken). Laat hen dan de vrijheid deze koers te varen. Volg op, maar grijp niet in. Grijp enkel in indien de mensen zich niet volledig geven (u heeft dan de verkeerde mensen geselecteerd). Het zal u verbazen hoe snel u resultaten kan oogsten. De kracht van een koers bestaat uit de keuze er voor.
Het belang van de keuze
De keuze voor een koers moet bewust en oprecht zijn. Er moet passie zijn voor de koers en toewijding aan de bestemming. Deze durf ik op elk moment tegenover doelen en KPI’s te zetten. Ze zullen steeds, zonder uitzondering winnen. Waarom? Omdat ze aansluiten bij de sterkste kracht die we als menselijke wezens bezitten; de wil tot zelfrealisatie.
Doelen zijn dan en enkel dan zinvol, wanneer ze tussenstappen zijn, meetpunten, om u op koers te houden. Doelen als eindpunten zijn oogkleppen die u beroven van tal van mogelijkheden en opportuniteiten. Ze zullen u dan ook verhinderen om bij te sturen of een nieuwe koers te kiezen. Pas altijd op met rigide doelstellingen, ze kosten u meer dan u beseft.
Eén gedachte over “Een doel stellen of een koers bepalen?”