Wanneer oplossingen moeilijk te realiseren zijn, dan zijn ruzies eenvoudiger aan te gaan. U kan het overal zien. Of het nu gaat over een begrotingscontrole voor de regering of moeilijkheden in een organisatie, problemen in een relatie of onenigheid tussen vrienden.
Het lijkt een ingebakken gewoonte te zijn die ons mensen hardnekkig tot tegenstellingen drijft. In plaats van oplossingen te zoeken en de krachten te bundelen, zoeken we de confrontatie op… en verliezen tal van kansen om de problemen op te lossen. Jammer, het is evident telkens een gemiste kans.
Waarom zoeken we geen oplossingen?
Iedereen zal zeker wel zij eigen antwoord hebben waarom ‘mensen’ dat doen. Iedereen heeft in elk conflict zo zijn of haar eigen verklaring die meestal terug gaat op een fout bij anderen. Dat klinkt op zichzelf natuurlijk al als een beschuldiging, maar de eerlijkheid gebiedt ons om te zeggen dat we dit allemaal doen, met vaste regelmaat. We stellen vaak schuld boven oplossingen.
De grondreden hiervoor is meer dan waarschijnlijk te vinden in een ons mensen eigen reflex van zelfverdediging. Wanneer de uitdagingen groter lijken dan wat wij denken dat wij aankunnen, zijn we snel geneigd om ons zelfbeeld veilig te stellen.
Of het nu gaat over een politicus is die de ander fouten wil toewijzen, of de COO die de CCO de schuld geeft voor de dalende omzet, of de CEO die de economische malaise als excuus gebruikt, of de vechtende partners die de elkaar onbegrip verwijten. De oorzaken zijn gelijklopend.
Het komt immers steeds op het zelfde neer. We willen ons ideaalbeeld van onszelf niet verliezen door een probleem aan te pakken dat we mogelijk niet aankunnen. Paradoxaal zijn er weinig problemen die we, wanneer we de krachten bundelen, niet aankunnen. Door onszelf te beschermen, verkijken we vaak de kansen om tot een oplossing te komen.
Hoe voorkomen we deze reactie?
Deze reactie voorkomen is minder eenvoudig dan het lijkt. U zou kunnen denken dat eenvoudig ‘je mond houden’ voldoende is. Maar al wie het ooit probeerde, weet dat het zo niet werkt. Zwijgen kunnen we eventjes, (de een al wat langer dan de ander) maar niet blijvend. Zeker niet indien ons zwijgen anderen zal aanmoedigen om ons als zondenbok te gaan gebruiken.
Een slimmere en effectievere manier bestaat in spreken. Spreken met alle betrokkenen. Maar met een open attitude. Een attitude waarbij u uw eigen visie eventjes gaat vergeten en alle oordelen los laat.
Begin met samen de uitdaging duidelijk te maken. Laat elke betrokkenen toe om zelf zijn of haar visie van het probleem en de mogelijk negatieve gevolgen te geven, met dien verstande, dat het niemand toegelaten is op eender welk moment schuld toe te wijzen voor de oorzaak ervan. Niet aan personen, niet aan groepen, niet aan situaties.
Maak een inventaris van alle angsten, consequenties en gevolgen die men ziet. Klasseer ze volgens type (bijvoorbeeld financieel, imago, operationeel….). Ga daarna verder om een aanpak te ontwikkelen die rekening zal houden met de belangrijkste (meest frequente) bezwaren en doemscenario’s. Zoek naar die bezwaren die potentieel het meest gevolgen zullen hebben en de bezwaren die emotioneel het zwaarst wegen. Binnen dat kader kan u dan samen oplossingen zoeken en uitwerken.
Komen tot consensus
Natuurlijk heeft niet iedereen het zelfde beeld van de diverse bezwaren en hun impact. De verleiding is groot om sommige zaken die anderen aandragen af te doen als niet belangrijk. Dat is dodelijk voor het proces en zal zondermeer elke gemeenschappelijk gedragen oplossing onmogelijk maken. We moeten de perceptie van anderen accepteren als even belangrijk als die van onszelf.
Wanneer dat lukt, dan kan u steeds een consensus vinden. Die consensus zal bestaan uit een plan van aanpak, een oplossing, waarbij duidelijk de beoogde resultaten, de te nemen acties de timing en de wijze waarop de uitvoering zal worden opgevolgd en – wanneer nodig – worden bijgestuurd.
Op deze manier voorkomt u zinloze conflicten, ongecoördineerde aanpak, verspilling van energie en resources en vooral de dodelijke onenigheid waarbij verschillende partijen zich ingraven in standpunten. Dat maakt het voor al wie dat doet onmogelijk om later tot een consensus te komen.
Oplossingen vinden
De grootste problemen in een problematische situatie veroorzaken we zelf. Vreemd maar waar. Dit aanpakken vanuit de situatie is soms onmogelijk. Is het probleem belangrijk genoeg, schakel dan een externe deelnemer is, om dit proces volgens deze regels in goede banen te leiden.
Dat kan een vriend zijn, een collega of een professional. Maar het moet vooral iemand zijn die zijn of haar eigen oordeel uit de vergelijking kan wegcijferen. Lukt dat, dan zal u oplossingen vinden. Zonder enige twijfel!
