Zonder enige twijfel, werd ook u wel eens geconfronteerd met obstakels en tegenslagen. De kans is groot dat uw eerste reactie symptoombestrijding zal zijn. Met andere woorden, u zal eerder geneigd zijn de directe gevolgen aan te pakken in plaats van te zoeken naar de onderliggende oorzaken en die op te lossen.
Sec gesteld zoals hierboven, klinkt het natuurlijk hard. Maar het leuke aan ons brein is dat het zelden zo droog en rationeel denkt. Directe issues (de symptomen) worden als een directe bedreiging gezien en nopen ons tot acties. Oorzaken, die een complexe samenhang vaan kleine zaken zijn, worden zelden onderzocht. We zien immers geen direct verband.
Lineair causaal denken en symptoombestrijding
De grondreden waarom symptoombestrijding meer natuurlijk lijkt dan oorzaken aanpakken, is te vinden in de voorkeur die onze hersenen hebben voor lineair causaal denken. Om het eenvoudiger te stellen, we zien zaken graag als één specifieke oorzaak met één specifiek gevolg.
Denk even aan de laatste sportwedstrijd waar uw favoriete atleet/ploeg het niet haalde. Zonder veel twijfel kan ik stellen dat u een specifieke oorzaak wist aan te geven (en anderen vaak een andere, maar even specifieke oorzaak) zagen. Waarschijnlijk volgde er een gepassioneerde discussie op, waarbij iedereen zijn standpunt duidelijk probeerde te maken. Dat is onze voorkeur voor een eenvoudige oorzaak-gevolg analyse , die ons aanzet om dit ‘vaak onbewust) te doen. .
Uiteindelijk is dit de focus op symptomen. We kiezen er dat symptoom uit dat ons belangrijk voorkomt en proberen daar een oorzaak in te vinden. We formaliseren het in de bedrijfswereld zelfs als een soort van root-cause analyse.
Gevolgen van symptoombestrijding
Het gevolg is meestal een actie in symptoombestrijding, die zelden een structurele oplossing zal aanreiken. We richten ons op de directe problemen en proberen deze op te lossen. Vaak lukt dat ook. En voor eventjes zijn we gerust. Maar dan komen de ‘haken en ogen’ naar boven.
Die ‘haken en ogen’ zijn de onbedoelde bijeffecten van de gekozen oplossing. Aangezien we niet in de diepte de samenloop van oorzaken gezocht hebben en enkel de symptomen aangepakt hebben, zullen er nieuwe issues opduiken op andere vlakken.
Ook die problemen pakken we aan op de zelfde manier, met als gevolg dat er later weer nieuwe uitdagingen naar voren komen. En zo gaan we verder van probleem naar probleem. De situatie wordt uiteindelijk nodeloos complex, doet een overmatig beroep op budgetten en resources en zal uiteindelijk hopeloos vast lopen.
Een andere oplossing
Wanneer we de tijd nemen om er eventjes serieus over na te denken, dan begrijpen we allemaal dat het meestal slimmer is om een heel proces te herdenken wanneer problemen zich voordoen, in plaats van aan symptoombestrijding te doen. Maar we komen er zelden of nooit toe.
Of het nu gaat over privé uitdagingen of problemen binnen de professionele omgeving, eens we ergens tijd en energie in hebben gestoken, wordt het moeilijk om dit los te laten. Ook dat is een eigenschap van ons brein. Bijgevolg gaan we oplappen, bijsturen, aanpassen en doe-het-zelven.
Echt alles hertekenen lijkt immers een bijzonder moeilijke uitdaging. We schrikken vooraf al van mogelijke kosten, mogelijk falen, mogelijk verlies van tijd. ‘The devil you know’ is nooit zo afschrikwekkend als die duivel die we (nog) niet kennen (en die dus best ook wel eens een Engel zou kunnen zijn).
Maar probeer het toch maar eens. Wanneer u voor een uitdaging staat, neem de tijd om alle mogelijke oorzaken op te lijsten en niet direct uw intuïtie te volgen. Kijk vervolgens welke zaken samen hangen (daar zit meestal de bron van uw probleem). Dan zal u merken dat de, in uw ogen, directe aanleiding ergens in die cluster verborgen zit.
En dan…
Nu kan u oplossingen bedenken voor de cluster waarin de bron van alle ellende zit. Maar nu heeft u ook de context waarbinnen deze ontstaan is (de rest op uw lijst). Kijk grondig naar alle mogelijke impact die uw oplossing op de rest van de lijst kan hebben. Met andere woorden, voorspel de nieuwe symptomen die zich kunnen aandienen.
Herteken uw proces, uw aanpak of uw manier van werken nu op basis van die resultaten. Dat zal u natuurlijk eventjes tijd kosten, maar geloof me, het kost minder tijd dan het oplapwerk achteraf u zal kosten. Door deze oefening helemaal te doorlopen, zorgt u er immers voor dat de aanleiding van uw problemen radicaal wordt weggenomen.
Dat kan niet altijd
Natuurlijk begrijp ik dat u, bijvoorbeeld op het einde van een ontwikkelingstraject, niet van nul af kan herbeginnen. Maar heeft u al eens bedacht wat u gaat doen wanneer de bron van uw probleem echt in het concept zit? In dat geval zal het niet helemaal herbeginnen u nog duurder te staan komen.
Zelfs indien het een conceptueel probleem is dat merkt, dan zal symptoombestrijding zeker niet helpen. Stap even opzij van de doem van verloren werk en doe de oefening toch maar eens. U zal snel merken dat – indien u deze oefening echt grondig doorloopt – niet alle werk verloren is gegaan, maar dat u vaak heel veel kan recupereren en toch voor een structurele oplossing kan zorgen.
Symptoombestrijding is steeds een slecht idee. Ook al is ons brein erop gericht en lijkt het sneller, eenvoudiger en goedkoper, op lange termijn zal symptoombestrijding nooit voor een structurele oplossing kunnen zorgen.
